bella ciao ne demek?

Bella ciao (İtalyanca: "elveda güzelim"), 19. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan bir İtalyan protest halk şarkısıdır. Kuzey İtalya'daki pirinç tarlalarında çalışan işçiler tarafından zorlu koşulları eleştirmek amacıyla söylenmeye başlandı.

Nazi Alman kuvvetlerinin İtalya'yı işgal ettiği 1943-1945 yılları arasındaki İtalyan direnişi sırasında İtalyan partizanları şarkının sözlerini değiştirerek şarkıyı faşizm karşıtı bir marşa dönüştürdü. Partizanlar, faşist İtalya Sosyal Cumhuriyeti ve onun Nazi Alman müttefikleriyle mücadele ederken de şarkıyı söylemeyi sürdürdüler.

Bella ciao'ın çeşitli versiyonları, antifaşist bir özgürlük ve direniş marşı olarak tüm dünyada söylenmeye devam etmektedir. Şarkının hem işçi versiyonunun hem de partizan versiyonunun sözlerinin yazarları bilinmemektedir.

Tarihçe

"Bella ciao" aslında bir İtalyan halk şarkısıdır. Bir zamanlar İtalya'nın kuzeyindeki Po Ovası'nda pirinç tarlalarında zor, hattâ sefil koşullarda çalışan işçilerin söyledikleri bu isyankâr şarkının bestecisi ve söz yazarları bilinmemektedir. Bu anonim folklorik şarkının sözleri, sabahleyin pirinç tarlasına çalışmaya giden bir adamın evde bıraktığı karısına hitaben söyledikleri sözlerden oluşmaktaydı.¹

II. Dünya Savaşı patlayınca, İtalya'da önce Mussolini'ye, sonradan da Alman işgalcilere karşı mücadele veren İtalyan anti-faşist direnişçiler tarafından sözleri değiştirilmiş ve marş formatında söylenmeye başlamıştı. Direnişin bir sembolü haline gelen şarkı, kısa sürede anarşistleri, komünistleri, sosyalistleri ve diğer anti-faşist grupları bünyesinde toplamış olan İtalyan partizanlarının resmi marşı haline gelmişti. Savaştan sonra da haksızlığa, eşitsizliğe karşı mücadeleyi benimseyenlerin, devrime inananların, Sosyalistlerin marşı, yani bir devrim şarkısı olmayı sürdüren Bella Ciao dünyanın dört bir köşesinde onlarca farklı dilde seslendirilmiştir.

Enstrümental bir Musevi halk müziği türü olan Klezmer tarzında 1919'da kaydedilmiş bir plakta yer alan şarkının "Bella ciao" ile benzerlik göstermesi, şarkının Musevi kökenli olabilme ihtimaline de işaret etmektedir.²

Melodisi

İtalyan halk şarkıcısı Giovanna Daffini tarafından 1962'de şarkı kaydedilmiştir.³

Şarkıyı seslendirenler

Şarkının en ünlü kayıtlarından biri, İtalyan halk şarkıcısı Giovanna Daffini'ye aittir. Şarkının hem işçi hem de partizan versiyonları Daffini'nin 1975 tarihli Amore mio non-piangere albümünde yer alır.

Bu geleneksel anonim şarkı özgün dili olan İtalyancanın dışında dünyanın farklı yörelerinde onlarca şarkıcı ve grup tarafından birçok dilde seslendirilmiştir. Bunların arasında Arapça, Boşnakça, Bretonca, Çince, Hırvatça, Danca, İngilizce, Esperanto, Fince, Almanca, Macarca, Japonca, Berberice, Kürtçe, Norveççe, Rusça, Sırpça, Slovence, İspanyolca, Tibetçe, Türkçe ve Tagalogca da bulunmaktadır.⁴

Bazıları plâk ve albüm haline getirilmiş, bazıları da sadece konserlerde ve televizyonlarda seslendirilmiş "Bella ciao" versiyonları şunlardır:

İtalyan şarkıcı Milva'nın İtalyanca coverı en bilindik versiyonardan biridir.
Yugoslav punk rock grubu KUD Idijoti Sırpça.
Yugoslav punk rock grubu Goblini Sırpça.
Macar punk rock grubu Aurora Macarca.
İspanyol punk rock grubu "Boikot", "No Pasarán" adlı albümlerinde İspanyolca.
Avustralyalı şarkıcı Anita Lane, 2001 tarihli albümü "Sex O'Clock"ta İngilizce.
Danimarkalı psychedelic rock grubu Savage Rose 1982 ve 1989'daki albümlerinde Danca.
Meksikalı punk grup "La Plebe" İspanyolca.
Kızıl Ordu Korosu, Rusça
Suriye doğumlu Kürt metal-rock müziği sanatçısı Ciwan Haco Kürtçe.
İspanyol ska-punk grubu "Ska-P"
İngiliz alternatif rock grubu "Chumbawamba".
Breton folk punk grubu "Les Ramoneurs de menhirs" hem Bretonca hem Fransızca sözlerle ve BellARB adıyla.
Fransız şarkıcı Yves Montand 1960'larda şarkıyı özgün dili olan İtalyanca seslendirdi.
Kürt müzik grubu Koma Dengê Azadî, Kürtçe
Türk müzik grubu Gara, Bella ciao isminde İtalyanca

Türkçe yorumlar

Türk protest müzik grubu Grup Yorum 1980'li yıllarda şarkıyı "Çav Bella" adıyla Türkçe seslendirdi.
Mehmet Taneri "Sen Sen Sen" adıyla Türkçe seslendirdi.
Volkan Konak, "Çav Bella" adıyla Türkçe.
İlkay Akkaya, Grup Kızılırmak'la birlikte 1993 tarihli "Aynı Göğün Ezgisi" adlı albümde Türkçe ve "Çav Bella" adıyla.
Gökhan Semiz ve Grup Vitamin, 1991 tarihinde şarkıyı Grup Vitamin adlı rap albümlerinde Türkçe seslendirdiler. Eğlenceli sözlere sahip "Cevriye" adlı bu şarkı "Bella Ciao"nun bir parodi versiyonuydu.
Anadolu Gençlik Derneği "Ankara Üniversite Komisyonu", Millî Görüşçü bir sivil toplum kuruluşu olan bu derneğin üyeleri "Çav Bella Mücahid Versiyon" 1 adıyla, cami ve namaz temalı olarak seslendirdi. Videosuna sadece internet ortamından ulaşılabilen bu aykırı versiyonda özgün melodi korunarak şarkının sözleri ibadet ve ibadethaneye davet içeren mısralarla değiştirilmiştir.
2011'de Bandista, şarkıyı "Hoşçakal" adıyla Türkçe yorumladı.
2008'de Galatasaray Taraftar Albümü'nde "Destanlar Yazan"⁵ adıyla marş olarak uyarlandı.
Hilal Cebeci 2018'de şarkıyı elektronik müzik tarzında yorumladı.
Gara grubu 2018 yılında, Yol isimli albümlerinde Çav Bella ismiyle Türkçe yorumlamıştır.

Kaynakça

Dış bağlantılar

Orijinal kaynak: bella ciao. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

↩
↩
Gianni Bosio ve Roberto Leydi tarafından 1962' de kaydedilmiştir. Giovanna Daffini: "Alla mattina appena alzata", from the CD: Giovanna Daffini: L’amata genitrice (1991) ↩
↩
↩